اگر سؤال فوق را در برابر مخاطبان قرار دهیم، با جوابهای گوناگونی مواجه می شویم.
یکی می گوید: برترین اعمال نماز است و دیگری می گوید: برترین اعمال خدمت به خلق است.
یکی می گوید: برترین اعمال جهاد است. یکی، امر به معروف و نهی از منکر را برترین فرائض می شمارد.
یکی پاسخ می دهد: انفاق و پرداخت زکات برترین اعمال است.
یکی در جواب می گوید: برترین اعمال اطاعت از والدین یا نیکی به بستگان و خانواده است.
برخی، برترین اعمال را زیارت خانه خدا می دانند.
گروهی زیارت سید الشهداء را برترین یا از برترین عبادات می شمرند.
جمعی تفکر و اندیشه دربارۀ انسان و جهان را از افضل اعمال می دانند.
هر کدام از این پاسخها در جایگاه خود درست است؛ ولی یافتن پاسخ جامع و دقیق و مطمئن برای این پرسش به دلایل فراوان آسان نیست و برای همه نمی توان به یک پاسخ واحد و یکسان بسنده کرد؛ زیرا:
اولاً: برترین اعمال برای اشخاص گوناگون متفاوت است. برترین عمل برای یک نوجوان و برترین عمل برای یک مادر، و بهترین کار برای یک روحانی و مبلّغ و برترین عمل برای یک مدیر و مسئول اجرایی در سطح کشور یا استان و شهرستان، بسیار متفاوت است و هر کس با توجه به ویژگیهای خویش باید این پرسش را جستجو کند.
ثانیاً: برترین اعمال در شرایط و اوضاع و احوال متفاوت، فرق می کند؛ برای کسی که خانه اش به اشغال دشمن درآمده و نیروهای بیگانه در آنجا لانه کرده اند (مثلاً بحرین و افغانستان و بسیاری کشورهای اسلامی) برترین اعمال، اشتغال به ذکر و دعا و انجام عبادات و نمازهای نافله و روزه های مستحب و اکتفا به نماز و روزه های واجب نیست. برترین عبادات برای او بیرون راندن دشمن از خانه و زندگی و دفاع از جان و مال و نوامیس امّت اسلامی است.
ثالثاً: برخی کارها پیش نیاز کارهای دیگر است و بدون انجام آن نمی توان به فعالیتهای بعدی پرداخت و گامهای اساسی تر و بلندتر برداشت. برای کسی که مراحل قبل را نگذرانده، برترین اعمال برداشتن گام های نخستین و آماده شدن برای قیام نهایی است. شاید مفهوم حدیث شریف نبوی(ص) که فرمود: «أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفرَجِ»همین باشد که انتظار توأم با اقدام برای بستر سازی و خود سازی و نشر فرهنگ قرآن و اهل بیت(ع) و بیداری اسلامی افضل اعمال است.
رابعاً: کارها با توجه با انگیزه ها و اهداف و جهت گیریها ارزیابی می شود، اگر در ورای ظاهر یک عمل هدفی مقدس و مقصدی الهی و معنوی منظور نظر باشد، یک کار عبادت یا عبادت برتر شناخته می شود، ولی همان کار بدون انگیزه الهی و قصد قربت، گاهی مصداق لهو و لعب و یا نمونه ای از جرم و جنایت به حساب می آید. به قول معروف یکی جاه می کند که آبرسانی کند، دیگری چاه می کند که رهگذری را درون چاه بیافکند.
با توجه به تفاوت اشخاص و احوال و انگیزه ها و ارتباط و وابستگی برخی فعالیتها به پیش نیازها هرگز نمی توان «برترین اعمال» را یک عمل خاص معرفی کرد.
البته فعالیتهایی وجود دارد که همه، در همه احوال و شرایط بدان نیاز دارند و هرکس در هر جایگاه و هر شغل و تلاش فردی و اجتماعی باید آن را رعایت کند. خود سازی و گسترش فرهنگ توحید و عدالت و امامت از این نمونه هاست.
رسول گرامی(ص) فرموده است:
«إِنَّ أَحَبَّکُمْ إِلَی اللَّهِ جَلَّ ثَنَاؤُهُ أَکثَرُکُمْ ذِکراً لَهُ وَ أَکْرَمُکُمْ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَتْقَاکُمْ لَهُ»
به راستی محبوب ترین شما نزد خداوند کسی است که بیش تر به یاد خداست و گرامی ترین شما عند خداوند عزّوجل کسی است که با تقواتر باشد.
بدون تردید، یاد خدا و محبّت الهی همیشه و همه جا کاربرد دارد و در هر گونه فعالیت ارزشی جهت بخش تلاشها و موتور حرکت زندگی است و تقوای الهی در تمام اوضاع و احوال و برای همه سنین و مشاغل کارساز و ترمزی در برابر سقوط و انحراف است و یکی از دستاوردهای بزرگ روزه محسوب می شود.
امیر المؤمنین علی(ع) در زمینۀ برترین اعمال فرموده است:
«أَحبُّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّه تعَالَی فِی الْأَرْضِ الدُّعَاءُ؛محبوب ترین اعمال در پیشگاه خدا در کل زمین، دعاست.»
دعا و نیایش و خواستن از خداوند، از عباداتی است که فرا زمانی و فرامکانی است و در همه احوال و شرائط انسان بدان نیاز دارد و همیشه امکان پذیر است و به مشاغل خاص و سنین و جنسنیت ارتباط ندارد.
در مورد دیگر از پیامبر اعظم(ص) نقل شده که فرمود:
«أَفضَلُ الْأَعمَالِ الْحبُّ فِی اللَّهِ وَ الْبُغْضُ فِی اللَّهِ؛برترین اعمال مهر ورزی برای خدا و خشم و کینه در راه خداست.»
این گونه عبادات هم زمان و مکان ندارد و بخش خصوصی و دولتی نمی شناسد و شرایط گوناگون را در می گیرد و راه آن هر گز بسته نمی شود.
امّا همه عبادات و تلاشهای معنوی و الهی این گونه نیست، گاهی برخی عبادات از برخی دیگر باز می دارد. برخی کارهای جایز مزاحم فرائض می شود برخی مستحبات مزاحم فرائض می گردد و یا برخی مستحبات با برخی دیگر ناسازگار است.
مثلاً درست است که زیارت خانه خدا یا زیارت حضرت سید الشهداء(ع) از افضل اعمال است، ولی آیا مدیران و مسئولان بخشهای مختلف اقتصادی و سیاسی و فرهنگی حق دارند، وظایف اجتماعی و فردی و خانوادگی و تعهّدات اجتماعی و قانونی و اخلاقی خویش را رها کنند و به زیارت و عبادت و تلاوت قرآن و خواندن نمازهای مستحب بپردازند.
بدون تردید ترک معاصی و گناهان بر انجام اعمال واجب و مستحبی مقدم است.
اذان صبح: 
طلوع آفتاب: 
اذان ظهر: 
غروب آفتاب: 
اذان مغرب: 
نیمه شب شرعی: 
آخرین نظرات